Szkoła i otyłość

Redakcja i tłumaczenie polskiego wydania:
Aleksandra Kędzior, Ewa Gramatyka-Drążek, prof. Artur Mazur

Szczególne podziękowania za pomoc w tłumaczeniu dla grupy studentów Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Author(s):

	Wendy Van Lippevelde
	Zakstraat 9, 9300 Aalst East-Flanders, Belgia Telefon komórkowy: +32 (0) 486 155580 / Email: Wendy.VanLippevelde@ugent.be
	View Author’s Full Biography

	Lea Maes
	Lea Maes jest doktorem nauk medycznych (zdrowie publiczne). Jest profesorem zwyczajnym w Departamencie Zdrowia Publicznego.
	View Author’s Full Biography

	Caroline Braet
	Dr Caroline Braet jest profesorem na Wydziale Psychologii Rozwoju, Osobowości i Socjologii na Uniwersytecie w Gandawie w Belgii.
	View Author’s Full Biography

Wprowadzenie

Nadwaga i otyłość stały się globalnym problemem zdrowotnym zarówno w krajach o niskim, jak i średnim dochodzie oraz w krajach o wysokim dochodzie dotykającym wszystkie grupy społeczno-ekonomiczne i wiekowe [1]. Biorąc pod uwagę poważne konsekwencje zarówno dla zdrowia fizycznego, jak i psychospołecznego [2,3], uzasadnione jest zapobieganie nadwadze / otyłości u dzieci i młodzieży. Kilka modeli i schematów zachowań zdrowotnych (tj. model socjoekologiczny, struktura ANGELO, teoria planowanego zachowania, teoria społeczno-poznawcza) podkreślały znaczący wpływ środowiska na zachowania zdrowotne dzieci [4-10]. Dlatego ten rozdział ma na celu przyczynienie się do zrozumienia roli i znaczenia szkoły jako instytucji mającej wpływ na zapobiegania otyłości, począwszy od skupienia się na negatywnych rezultatach nadwagi i otyłości u dzieci w odniesieniu do szkoły. Po drugie, zostanie przedstawiony wpływ środowiska szkolnego na otyłość dziecięcą, a następnie zalety środowiska szkolnego jako miejsca zapobiegania. Podsumowując, zostanie przedstawiony dogłębny przegląd roli rodziców w zapobieganiu otyłości opartym na szkole.

Negatywne wyniki otyłości u dzieci w odniesieniu do szkoły

Oprócz konsekwencji dla zdrowia fizycznego nadwaga u dzieci i młodzieży powoduje poważne komplikacje psychospołeczne. Dzieci i młodzież z nadwagą często doświadczają uczucia depresji i lęku [11-12], niskiej samooceny [13-17] i piętna społecznego [13,18-21], co z kolei wpływa na jakość życia (QOL) [16, 18,22]. Niska jakość życia i dobre samopoczucie psychospołeczne u otyłych dzieci i nastolatków są porównywalne z dziećmi z przewlekłymi chorobami, takimi jak rak, cukrzyca i zaburzenia żołądkowo-jelitowe [23,24]. Buttitta i wsp. [23] przeprowadzili przegląd piśmiennictwa na temat oceny QOL u dzieci i nastolatków z nadwagą i otyłością oraz stwierdzili niższe wyniki QOL dla funkcjonowania w szkole (tj. ograniczenia w pracy szkolnej, niższe postrzeganie własnych zdolności kognitywnych, uczenia się i koncentracji; negatywne uczucia dotyczące szkoły, trudności i lęk w szkole, negatywny wpływ na aktywności szkolne) i na wymiar społeczny (tj. ograniczenia w działaniach podejmowanych z przyjaciółmi; trudne funkcjonowanie interpersonalne w relacjach rówieśniczych; negatywny wpływ na aktywność społeczną; negatywne postrzeganie względów w środowisku społecznym i zdolności do nawiązywania przyjaźni) u młodzieży z nadwagą i otyłością w porównaniu do dzieci i młodzieży z prawidłową masą ciała. Wcześniejsze badania wykazały, że otyłość wiąże się z niższymi osiągnięciami akademickimi i wykształceniem [18,25,26]. Jednak brak spójnych dowodów wiążących otyłość z umiejętnościami poznawczymi lub zdolnościami scholastycznymi [27, 28]. Niektóre dowody sugerują, że zmniejszone osiągnięcia szkolne można przypisać społecznej stygmatyzacji otyłości [18,29]. Otyłe dzieci i młodzież są częściej ofiarami zastraszania, dyskryminacji i uprzedzeń niż dzieci szczupłe [13,18]. Richardson i wsp. [20] badali stereotypowe oceny otyłości u dzieci poprzez eksperyment, w którym dzieci w wieku od 10 do 11 lat oceniały rysunki dzieci z różnymi rodzajami niepełnosprawności: 1) brak niepełnosprawności, 2) dzieci używające kul, 3) z wózkiem inwalidzkim, 4 ) bez lewej ręki, i 5) z otyłością, i stwierdził, że dzieci najmniej lubiły rysunki otyłych dzieci, ponieważ dzieci otyłe są uważane za wysoce odpowiedzialne za swój stan. Latner i Stunkard [21] powtórzyli ten eksperyment, wysuwając hipotezę, że wysoki wzrost częstości występowania nadwagi / otyłości w ciągu ostatnich 40 lat spowodował większą akceptację otyłości. Jednak badanie wykazało, że stygmatyzacja otyłości u dzieci była jeszcze silniejsza w 2001 r. niż w 1961 r. [21]. Inne badania odzwierciedlają te odkrycia, a ponadto wskazują na stały wzrost stygmatyzacji otyłości wraz rozwojem [18,30-32]. Wyniki te podkreślają znaczenie polityki walki z prześladowaniem w szkole.

Opierając się na spojrzeniu Cooleya dotyczącym jaźni odzwierciedlonej (looking-glass self) [33] i na stygmatyzacji Goffmana [34], stygmatyzacja otyłości może stworzyć klimat negatywnej opinii społecznej – rzeczywistej lub postrzeganej – dla młodzieży otyłej, która może powodować problemy emocjonalne i behawioralne prowadzące do niskiej skuteczności, a następnie do słabych wyników w nauce [18,29,35]. Należy zauważyć, że szkoły mogą odgrywać ważną rolę w natężeniu tej stygmatyzacji. Szkoły mogą rozwijać – wraz ze złożonymi systemami norm i wartości, w tym związanymi z wyglądem fizycznym – kulturę szkolną, w której otyłość jest bardziej akceptowalna wśród młodzieży [26]. Kilka modeli i schematów zachowań zdrowotnych, takich jak modele socjoekologiczne [5-7] i badania nad środowiskiem w zakresie przyrostu masy ciała (EnRG) [36] podkreślają znaczenie badania wpływu środowiska na zachowania zdrowotne, ponieważ środowisko wspierające ma kluczowe znaczenie dla zdrowia danej osoby. Ponadto duże znaczenie ma udział środowiska otyłości w ekspansji epidemii otyłości [37, 38]. Dlatego w poniższej sekcji skupiono się na wpływie środowiska szkolnego na otyłość dziecięcą.

Wpływ środowiska szkolnego na otyłość dziecięcą

Swinburn i jego współpracownicy [10] opracowali ANGELO (siatki analityczne dla środowisk związanych z otyłością) – ramy, model koncepcyjny służący do zrozumienia środowisk otyłości i obejmujący cztery różne typy wpływów środowiskowych (tj. fizyczne, ekonomiczne, polityczne i socjokulturowe; ). Dwa systematyczne przeglądy wykorzystały te ramy do zidentyfikowania czynników środowiskowych związanych z zachowaniami związanymi z równowagą energetyczną u dzieci i młodzieży. Ferreira i współpracownicy [39] skupili się w swoim przeglądzie na czynnikach środowiskowych związanych z aktywnością fizyczną (PA) i odkryli, że polityka aktywności związana ze szkołą (tj. czas wolny na zabawy, czas spędzony na świeżym powietrzu i liczba podróży w terenie) były powiązane z aktywnością fizyczną. van der Horst i współpracownicy [40] badali czynniki środowiskowe związane z zachowaniami żywieniowymi, ale nie znaleźli spójnych związków. Zgodnie z wyżej wymienionymi przeglądami [39,40] dostępnych jest niewiele badań, które badają wpływ środowiska na dietę dzieci i młodzieży oraz aktywność fizyczną w środowisku szkolnym. Ponadto niedawny systematyczny przegląd przeglądów [41] potwierdził te ustalenia. De Vet i jego współpracownicy [41] nie znaleźli spójnych związków między czynnikami szkolnymi a zachowaniami żywieniowymi. Jednakże przegląd przeglądów wykazał znaczenie obiektów szkolnych (tj. instruktażu na temat sportu / świadczeń zdrowotnych, szkolnych programów wychowania fizycznego / szkolnego sportu, wyposażenia szkolnych placów zabaw i czasu na wolne gry / wycieczki terenowe) na PA u młodych osób. Jednak Harrison i Jones [42] przeprowadzili systematyczny przegląd badający związki pomiędzy fizycznym środowiskiem szkolnym a dietą, aktywnością fizyczną i otyłością i znaleźli pewne dowody na wpływ fizycznego szkolnego środowiska żywnościowego na spożycie żywności przez dzieci i młodzież [42] . Zdaniem autorów dostępność i przystępne ceny niezdrowej żywności (tj. napoi słodzonych, przekąsek energetycznych ubogich w wartości odżywcze, niezdrowych ofert lunchowych) w stołówkach szkolnych i automatach prowadzą do większego spożycia niezdrowej żywności, niższego spożycia owoców, warzyw i przetworów mlecznych i większe ryzyko otyłości. Ponadto Harrison i Jones [42] stwierdzili, że interwencje zmieniające zaopatrzenie w żywność w szkole wydają się skuteczne, ale modyfikacje środowiska fizycznego mają większe prawdopodobieństwo skuteczności w połączeniu ze wspierającymi zmianami społecznymi i edukacyjnymi. Ponadto przegląd ten potwierdził znaczenie fizycznego środowiska szkolnego dla aktywności fizycznej [42]. Na podstawie powyższych recenzji wydaje się, że rola środowiska szkolnego w zachowaniach żywieniowych nie jest jeszcze w pełni zrozumiała. Tak więc przyszłe badania powinny zapewnić lepszy wgląd we wpływ szkolnych czynników środowiskowych na zachowania żywieniowe. Niemniej jednak należy przyznać, że szkoły nie są niezależne jako organizacja, lecz są osadzone w szerszych środowiskach, w tym społecznościach, systemach opieki zdrowotnej, rządach i przemyśle spożywczym [10]. Zgodnie z modelami Społecznej Ekologii, na indywidualne zachowania zdrowotne maja wpływ i wpływają różne poziomy wpływu na środowisko (w tym rodziny, sieci społeczne, organizacje, społeczności i społeczeństwa) [4-7]. Dlatego też działania mające na celu zapobieganie otyłości muszą być ukierunkowane na te różne rodzaje środowiska na wielu poziomach, aby znacznie ograniczyć epidemię otyłości.

Zapobieganie otyłości w środowisku szkolnym

Ponieważ dzieci spędzają dużą część swojego czasu w szkole, a szkoły mają wiele możliwości prowadzenia promocji zdrowia (np. lekcje edukacji zdrowotnej, tworzenie placówki promującej aktywność fizyczną, zapewnianie zdrowych posiłków w szkole); środowisko szkolne jest uznawane za dobre miejsce do zajmowania się dietą, aktywnością fizyczną i siedzącym trybem życia (SB) [43,44]. WHO założyła w 1995 r. inicjatywę Global School Health Initiative, która miała na celu zmobilizowanie i wzmocnienie promocji zdrowia i działań edukacyjnych na poziomie lokalnym, krajowym, regionalnym i globalnym oraz poprawę zdrowia uczniów, personelu szkolnego, rodzin i innych członków społeczności poprzez szkoły. Głównym celem tej inicjatywy było zwiększenie liczby szkół promujących zdrowie (HPS), tj. szkół, które stale wzmacniają swoje możliwości jako zdrowe środowisko do życia, nauki i pracy [45]. Wiele badań wskazuje, że programy promocji żywienia z zastosowaniem metody szkół promujących zdrowie są obiecujące w zakresie poprawy zachowań żywieniowych [46].

Interwencje ukierunkowane na dietę, aktywność fizyczną i siedzący tryb życia u dzieci i młodzieży miały w dużej mierze miejsce w środowisku szkolnym. Podjęto szereg działań obejmujących zdrowe wzorce żywieniowe, zwiększenie aktywności fizycznej i zmniejszenie siedzącego trybu życia oraz zmniejszenie masy ciała i przyrostu masy ciała. Niektóre interwencje wykorzystywały pojedyncze komponenty, takie jak edukacja żywieniowa lub zmiany środowiskowe, jednak większość interwencji łączyła wiele składników, aby wpływać na zachowania związane z równowagą energetyczną i masę ciała. Kilka przeglądów systematycznych wykazało, że dobrze zaprojektowane i dobrze wdrożone interwencje szkolne mają pozytywny wpływ na odżywianie dzieci i aktywność fizyczną. Ponadto interwencje szkolne, które łączą zarówno komponenty edukacyjne, jak i środowiskowe i koncentrują się na obu stronach bilansu energetycznego, najprawdopodobniej będą skuteczne. Niemniej jednak, do tej pory interwencje szkolne odniosły jedynie ograniczony sukces w zakresie wyników behawioralnych i nie wykazały żadnych skutków w ograniczaniu częstości występowania nadwagi, szczególnie w dłuższej perspektywie [47-52].

Dlatego strategie zapobiegania powinny zostać rozszerzone na inne środowiska, w których żyją dzieci, aby dotrzeć do większości dzieci i wpłynąć na istotny i znaczący poziom. Ponieważ dzieci spędzają z rodzicami znaczną część swojego czasu w domu, a ponadto rodzice i wychowanie mają znaczący wpływ na zachowania związane z równowagą energetyczną dzieci i rozwojem otyłości [53-56], prawdopodobnie angażowanie rodziców i koncentracja na metodach wychowawczych w profilaktyce otyłości poprawią długoterminowy wpływ i trwałość działań związanych z zapobieganiem otyłości. W związku z tym rodzice powinni również aktywnie uczestniczyć w działaniach na rzecz zapobiegania otyłości. W poniższej sekcji przedstawiono przegląd obecnej wiedzy na temat zaangażowania rodziców w profilaktykę otyłości w szkołach, w tym dowody na skuteczność zaangażowania rodziców, stosowane strategie angażowania rodziców i docelowe praktyki rodzicielskie oraz cechy rodziców uczestniczących w profilaktyce otyłości opartej na szkolnictwie.

Rola rodziców w szkolnym zapobieganiu otyłości

W wielu przeglądach systemowych badano skuteczność zaangażowania rodziców w szkolną profilaktykę otyłości na podstawie wyników behawioralnych i / lub antropometrycznych. Nie znaleziono jednak rozstrzygających dowodów na wartość dodaną uczestnictwa rodziców w szkolnym zapobieganiu otyłości. Z jednej strony, wcześniejsze badania wykazały pewne dowody na skuteczność angażowania rodziców w zdrową szkolną dietę, promowanie aktywności fizycznej i programy zapobiegania otyłości u dzieci i / lub młodzieży [57-62]. Jednak żaden z przeglądów nie obejmował wyłącznie badań, w których element zaangażowania rodzicielskiego w szkolną interwencję został osobno oceniony. Nie można zatem określić wkładu zaangażowania rodziców w efektywność interwencji. W przeglądach tych stwierdzono jedynie, że interwencje szkolne z komponentem rodzinnym wydają się bardziej skuteczne niż te, które tego nie zawierały. Z drugiej strony, niektóre przeglądy systematyczne zgłaszany niespójne ustalenia. Zarówno Kahn i wsp. [63] i Thomas i wsp. [60] nie wykazali wartości dodanej uczestnictwa rodziców w odpowiednio wspieranych przez szkołę programach aktywności fizycznej i ogólnych interwencjach w zakresie zapobiegania otyłości. Doak i wsp. [64] porównali elementy interwencji skutecznych i nieefektywnych programów profilaktyki nadwagi u dzieci i stwierdzili, że w przypadku skuteczniejszych badań rzadziej uwzględniano interwencje rodziców. Ponadto dwie metaanalizy [65, 66] przetestowały hipotezę, że większy wpływ będą wywierały programy zapobiegania otyłości z zaangażowaniem rodziców niż te programy bez. Stice i wsp. [66] stwierdzili, że udział rodziców nie zwiększył znacząco skuteczności interwencji, podczas gdy Katz i wsp. [65] stwierdzili, że zaangażowanie rodziców może być cenne. Do tej pory opracowano tylko kilka badań interwencyjnych, które są oparte wyłącznie na rodzicach lub zawierają dodatkową grupę porównawczą do testowania skuteczności rodziny. Większość starań o zaangażowanie rodziców jest elementem bardziej wszechstronnych interwencji [67]. Van Lippevelde i współpracownicy [68] przeprowadzili systematyczny przegląd wyłącznie z uwzględnieniem interwencji szkolnych i rodzinnych z taką koncepcją, że można określić wartość dodaną elementu interwencji rodzicielskiej. Ponieważ jednak można było pobrać tylko pięć badań, a wyniki zidentyfikowanych badań były niespójne, przegląd ten nie był w stanie dostarczyć rozstrzygających dowodów na temat szczególnego wkładu zaangażowania rodziców w skuteczność profilaktyki otyłości w szkołach. Ponadto uwzględnione badania nie dostarczyły szczegółowych informacji na temat istoty interwencji, ilości i zasięgu elementu rodzicielskiego, dlatego też nie można było sformułować twierdzenia na temat najbardziej skutecznych strategii interwencji dla rodziców. Niezależnie od tego, rodzicielskie interwencje obejmujące szereg strategii i skoncentrowane na kilku praktykach rodzicielskich (tj. monitorowanie, stawianie reguł, modelowanie ról) okazały się mieć większe szanse powodzenia. Podobne wyniki uzyskali Golley i wsp. [69], którzy odkryli, że interwencje oparte na rodzinach były bardziej skuteczne, gdy zastosowano więcej technik zmiany zachowania w celu nakierowania na rodziców i ich praktyki.

Hingle i wsp. [67] oraz O’Connor i wsp. [70] dokonali przeglądu literatury dotyczącej tego, jaki rodzaj zaangażowania rodziców był najskuteczniejszy w zmianie wyników diety i aktywności fizycznej u dzieci. Stwierdzono silniejsze dowody dotyczące bezpośrednich metod / strategii docierania do rodziców i angażowania takich, jak obecność rodziców na sesjach edukacyjnych, sesje szkoleniowe dla rodziców, doradztwo w zakresie postępowania rodzinnego za pomocą face-to-face lub przez kontakt telefoniczny. Te strategie interwencji rodzicielskiej miały większe szanse powodzenia zmian behawioralnych diety i aktywności fizycznej w porównaniu z tymi, które wykorzystywały bardziej pośrednie metody (np. edukacyjne materiały informacyjne). Ponadto pośrednie strategie rodzicielskie związane z odżywianiem, w które rodzice byli angażowani przez swoje dzieci (tj. zadania domowe) również częściej miały pozytywne wyniki. Jednak nie było tak w przypadku promującej strategie interwencji rodzinnej aktywności fizycznej, ponieważ O’Connor i współpracownicy [70] nie znaleźli żadnych pozytywnych rezultatów dla rodzinnych programów aktywności fizycznej lub programów ćwiczeń razem z dzieckiem. Jednak obie analizy wykazały, że metody pośrednie były najczęściej stosowane w celu zaangażowania rodziców [67, 70]. Zostało to poparte przez Rosemana i współpracowników [71], którzy przedstawili przegląd najczęstszych metod i strategii dotarcia do środowiska domowego. Najczęściej stosowaną strategią edukowania i przypominania rodzicom o znaczeniu zdrowych wzorców żywieniowych było wysyłanie domowych biuletynów. Inne metody, takie jak wysyłanie broszur i kaset wideo, kładące nacisk na modelowanie pożądanych zachowań, stanowiły alternatywę. Wspólne strategie aktywnego zaangażowania rodziców dotyczyły organizacji spotkań rodzic-nauczyciel, poradnictwa rodzinnego na temat diety, forum rodziców / strony internetowej, pracy domowej rodziców, dostarczania książki kucharskiej / przepisów na temat żywności do przygotowania w domu [71]. Niemniej jednak, z przeglądów Hingle i współpracowników [67] oraz O’Connora i współpracowników [70] dotyczących najlepszego sposobu zaangażowania rodziców, można wyciągnąć, tylko ograniczone wnioski biorąc pod uwagę zmienność w projektach badawczych, oraz wykorzystane wyniki i pomiary. Podobnie, Golley i współpracownicy [69] badali, czy techniki interwencji i techniki zmiany zachowań stosowane w interwencjach rodzinnych są powiązane ze skutecznością interwencji. Okazało się, że interwencje oparte na rodzinie miały większe szanse na bycie skutecznymi, gdyby obejmowały większość z następujących cech: rodzice byli odpowiedzialni za udział i wdrożenie interwencji (a nie dziecko), wyższy stopień znaczącego zaangażowania rodziców ukierunkowanego na spożycie / zawartość energii lub wybory żywieniowe, stosowanie większej liczby technik zmiany zachowań i stosowanie określonych technik (restrukturyzacja środowiska, określanie celów, monitorowanie i identyfikacja barier). Skuteczność interwencji również wzrosła, jeśli zastosowanie technik zmiany zachowania obejmowało proces zmiany zachowania [69].

Pomimo całej obecnej wiedzy na temat najskuteczniejszych rodzinnych strategii interwencyjnych skierowanych na równowagę energetyczną, poprzednie przeglądy donoszą, że większość badań interwencyjnych nie zawierała danych o tym, ile i którzy rodzice brali udział. Ponadto wcześniejsze badania podkreślają trudność zaangażowania rodziców w interwencje szkolne, ponieważ rodzice często nie chcą uczestniczyć w szkolnych interwencjach, a ponadto mają mało wolnego czasu ze względu na pracę i obowiązki domowe [72,73]. Aby zbadać możliwe strategie angażowania i wpływania na rodziców poprzez profilaktykę otyłości w szkołach, Van Lippevelde i współpracownicy [74] przeprowadzili badania grupowe w czterech krajach europejskich z rodzicami dzieci w wieku od 10 do 12 lat, aby uzyskać lepszy wgląd w perspektywy zaangażowania rodziców w profilaktykę otyłości w szkołach. Rodzice zaproponowali interaktywne i praktyczne zajęcia razem z dzieckiem jako najlepszy sposób na ich zaangażowanie, takie jak gotowanie, degustacja potraw i warsztaty żywieniowe, wycieczki piesze i rowerowe, inicjacje sportowe wraz z ich dzieckiem. Działania powinny być tanie, w dogodnym momencie, skoncentrowane na ich dzieciach, a nie na nich samych, nie na korepetycjach ani na zajęciach teoretycznych, ani w szkole, ani w domu.

We wszystkich wyżej wymienionych badaniach autorzy podkreślili, że trudno jest ustalić, czy zaangażowanie rodziców pozytywnie wpływa na wyniki i określić, które strategie angażowania rodziców są najbardziej skuteczne. Wynika to z niejednorodności projektu badania, jakości badania, zmiennych wynikowych i pomiarów wykorzystywanych do oceny wyników oraz słabego opisu wierności interwencji, dawki i ekspozycji. W związku z tym przyszłe badania powinny próbować rozwiązać ten brak jasności co do znaczenia i skuteczności zaangażowania rodziców w profilaktykę otyłości, projektując badania w taki sposób, aby możliwe było wydobycie wartości dodanej interwencji rodzicielskiej. Jednak należy również zbadać alternatywne strategie i kanały, aby skutecznie zająć się środowiskiem domowym i praktykami rodzicielskimi, tj. interwencjami opartymi na społeczności.

Bibliografia

1. World Health Organisation Technical Report Ser. Obesity: preventing and managing the global epidemic. Report of a WHO consultation 2000;894:i-xii,1-253.
2. Han JC, Lawlor DA, Kimm SYS. Childhood obesity. Lancet 2010;375:1737-1748.
3. Lobstein T, Baur L, Uauy R. Obesity in children and young people: a crisis in public health. The International Association for the Study of Obesity. Obes Rev 2004;5(1):4-85.
4. Bartholomew LK, Parcel GS, Kok G, Gottlieb NH. Planning health promotion programs: An Intervention Mapping Approach. San Francisco: Jossey-Bass, 2006:8-14.
5. McLeroy KR, Bibeay D, Steckler A, Glanz K. An ecological perspective on health promotion programs. Health Educ Q 1988;15:351-77.
6. Sallis JF, Owen N. Ecological models. In: Glanz K, Lewis FM, Rimer BK (eds). Health behavior and health education: Theory, research, and practice, 2nd edition. San Francisco: Jossey-Bass, 1996:403-424.
7. Stokols D. Establishing and maintaining healthy environment: toward a social ecology of health promotion. Am Psychol 1992;47:6-22.
8. Bandura A. Self-efficacy: The exercise of control. NewYork: Freeman 1997.
9. Ajzen I. The theory of planned behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes 1991;50:179–211.
10. Swinburn B, Egger G, Raza F. Dissecting obesogenic environments: the development an application of a framework for identifying and prioritizing environmental intervention for obesity. Prev Med 1999; 29:563-570.
11. Vila G, Zipper E, Dabbas M, Bertrand C, Robert JJ, Ricour C, Mouren-Siméoni MC. Mental disorders in obese children. Psychosom Med 2004;66:387−394.
12. Erermis S, Cetin N, Tamar M, Bukusoglu N, Akdeniz F, Goksen D. Is obesity a risk factor for psychopathology among adolescents? Pediatrics International 2004;46(3):296–301.
13. Warschburger P. The unhappy obese child. International Journal of Obesity 2005;29:S127-129.
14. Strauss Richard. Childhood obesity and self-esteem. Pediatrics 2000;105:e15.
15. Miller CT, Downey KT. A meta-analysis of heavyweight and self-esteem. Pers Soc Psychol Rev 1999;3:68–84.
16. Griffiths LJ, Parsons TJ, Hill AJ. Self-esteem and quality of life in obese children and adolescents: A systematic review. International Journal of Pediatric Obesity 2010;5(4),282–304.
17. Nowicka P, Höglund P, Birgerstam P, Lissau I, Pietrobelli A, Flodmark C-E. Self-esteem in a clinical sample of morbidly obese children and adolescents. Acta Paediatrica 2009;98(1):153–158.
18. Puhl RM, King KM. Weight discrimination and bullying. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab 2013;27(2):117-27.
19. Gray WN, Kahhan NA, Janicke DM. Peer victimization and pediatric obesity: A review of the literature. Psychology in the Schools 2004;46(8):720–728.
20. Richardson SA, Goodman N, Hastorf AH, Dornbusch SM. Cultural uniformity in reaction to physical disabilities. Am Sociol Rev 1961;26:241–7.
21. Latner JD, Stunkard AJ. Getting worse: the stigmatization of obese children. Obes Res 2003;11(3):452-6.
22. Buttitta M, Iliescu C, Rousseau A, Guerrien A. Quality of life in overweight and obese children and adolescents: a literature review. Quality of life research 2013.
23. Schwimmer JB, Burwinkle TM, Varni JW. Health-related quality of life of severely obese children and adolescents. Journal of the American Medical Association 2003;289(14):1813–1819.
24. Varni JW, Limbers CA, Burwinkle TM. Impaired health-related quality of life in children and adolescents with chronic conditions: A comparative analysis of 10 disease clusters and 33 disease categories/severities utilizing the PedsQL™ 4.0 Generic Core Scales. Health and Quality of Life Outcomes 2007; 5:43.
25. Ball, Kylie, David Crawford, and Justin Kenardy. Longitudinal Relationships Among Overweight, Life Satisfaction, and Aspirations in Young Women. Obesity Research 2004; 12:1019–30.
26. Crosnoe Robert, Muller C. Body Mass Index, Academic Achievement, and School Context: Examining the Educational Experiences of Adolescent at Risk of Obesity. Journal of Health and Social Behavior 2004;45:393-407.
27. Carr, Deborah, and Michael A. Friedman. Is Obesity Stigmatizing? Body Weight, Perceived Discrimination, and Psychological Well-Being in the United States. Journal of Health and Social Behavior 2005;46:244-59.
28. Cawley J. Body Weight and the Dating Behaviors of Young Adolescents. In Social Awakening: Adolescent Behavior as Adulthood Approaches, edited by Robert T. Michael. New York: Russell Sage Foundation,2001:174-98.
29. Crosnoe Robert. Gender, obesity, and education. Sociology of Education 2007;80:241-260.
30. Flannery-Schroeder EC, Chrisler JC. Body esteem, eating attitudes, and gender-role orientation in three age groups of children. Curr Psychol: Dev, Learn, Pers, Soc 1996;15:235-48.
31. Cramer P, Steinwert, T. Thin is good, fat is bad: how early does it begin? J Appl Dev Psychol 1998;19:429–51.
32. Sigelman CK, Miller TE, Whitworth LA. The early development of stigmatizing reactions to physical disabilities. J Appl Dev Psychol 1986;7:17–32.
33. Cooley CH. Human Nature and the Social Order. New Brunswick, NJ: Transaction [1902] 1983.
34. Goffman Erving. Stigma: Notes on the Management of Spoiled Identity. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall, 1963.
35. Gortmaker SL, Must A, Perrin JM, Sobol AM, Dietz WM. Social and economic consequences of overweight in adolescence and young adulthood. N Engl J Med 1993;329:1008–1012.
36. Kremers SPJ, de Bruyn G-J, Visscher TLS, van Mechelen W, de Vries NK, Brug J. Environmental influences on energy balance-related behaviors: A dual-process view. Int J Behav Nutr Phys Act 2006;3:9.
37. Hill JO, Wyatt HR, Reed GW, Peters JC. Obesity and the environment: Where do we go from here? Science 2003;299:853-855.
38. World Health Organization Technical Report Ser. Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases 2003; 916:i-viii,1-149.
39. Ferreira I, van der Horst K, Wendel-Vos W, Kremers S, van Lenthe FJ, Brug J. Environmental determinants of physical activity in youth: a review and update. Obes Rev 2006;8:129-154.
40. Van der Horst K, Oenema A, Ferreira I et al. A systematic review of environmental correlates of obesity-related dietary behaviors in youth. Health Educ Res 2007;22:203–26.
41. de Vet E, De Ridder DTD, de Wit JBF. Environmental correlates of physical activity and dietary behaviours among young people: a systematic review of reviews. Obesity reviews 2010;12:e130-142.
42. Harrison F, Jones A. A framework for understanding school-based physical environmental influences on childhood obesity. Health & Place 2012;18:639-648.
43. Story M, Kaphingst KM, French S. The role of schools in obesity prevention. Future child 2006;16(1):109-142.
44. Wechsler H, Devereaux RS, Davis M, Collins J. Using the School Environment to Promote Physical Activity and Healthy Eating. Preventive Medicine 2000;31:S121-S137.
45. World Health Organisation. Global school health initiative. (accessed February 27, 2014, http://www.who.int/school_youth_health/gshi/en/).
46. Wang D, Stewart D. The implementation and effectiveness effectiveness of school-based nutrition promotion programmes using a health-promoting schoolsls approach: a systematic review. Public Health Nutr 2013 Jun;16(6):1082-100.
47. Brown T, Summerbell C. Systematic review of school-based interventions that focus on changing dietary intake and physical activity levels to prevent childhood obesity: an update to the obesity guidance produced by the National Institute for Health and Clinical Excellence. Obes Rev 2009;10:110-141.
48. De Bourdeaudhuij I, Van Cauwenberghe E, Spittaels H, Oppert J-M, Rostami C, Brug J, Van Lenthe F, Lobstein T, Maes L. School-based interventions promoting both physical activity and healthy eating in Europe: a systematic review within the HOPE project. Obes Rev. 2010;12:205-216.
49. Sharma M. School-based interventions for childhood and adolescent obesity. Obes Rev. 2006;7:261-269.
50. Sharma M. International school-based interventions for preventing obesity in children. Obes Rev 2006;8(2):155-167.
51. Thomas H. Obesity prevention programs for children and youth: why are their results so modest? Health Educ Res 2006;21(6):783-795.
52. Van Cauwenberghe E, Maes L, Spittaels H, van Lenthe FJ, Brug J, Oppert JM, De Bourdeaudhuij I. Effectiveness of school-based interventions in Europe to promote healthy nutrition in children and adolescents: systematic review of published and ‘grey’ literature. Br J Nutr. 2010;103(6):781–797.
53. Golan M, Crow S. Parents are key players in the prevention and treatment of weight-related problems. Nutr Rev 2004; 62:39–50
54. Stang J, Loth KA. Parenting style and child feeding practices: potential mitigating factors in the etiology of childhood obesity. J Am Diet Assoc 2011;111(9):1301-1305.
55. Rosenkranz RR, Dzewaltowski DA. Model of the home food environment pertaining to childhood obesity. Nutr Rev 2008;66(3):123–140.
56. Ventura AK, Birch LL. Does parenting affect children’s eating and weight status? Int J of Behav Nutr Phys Act 2008;5:15.
57. Hoelscher DM, Evans A, Parcel GS, Kelder SH. Designing effective nutrition interventions for adolescents. J Am Diet Assoc 2002;102(3):S52-S63.
58. Knai C, Pomerleau J, Lock K, McKee M. Getting children to eat more fruit and vegetables: A systematic review. Prev Med 2006;42:85-95.
59. Peters LW, Kok G, Ten Dam GT, Buijs GJ, Paulussen TGWM. Effective elements of school health promotion across behavioral domains: a systematic review of reviews. BMC Public Health 2009;12(9):182–196.
60. Thomas H, Ciliska D, Micucci S, Wilson-Abra J, Dobbins M. Effectiveness of physical activity enhancement and obesity prevention in children and youth. Hamilton/Toronto, Ontario, Canada: Effective Public Health Practice Project/Public Health Research, Education and Development (PHRED) Program, Public Health Branch, Ontario Ministry of Health and Long-Term Care, 2004.
61. Timperio A, Salmon J, Ball K. Evidence-based strategies to promote physical activity among children, adolescents and young adults: review and update. J Sci Med Sport 2004;7:20-9.
62. van Sluijs EMF, McMinn AM, Griffin SJ. Effectiveness of interventions to promote physical activity in children and adolescents: systematic review of controlled trials. Br J Sports Med 2008;42(8):653-657.
63. Kahn EB, Ramsey LT, Brownson RC, Heath GW, Howze EH, Powell KE, Stone EJ, Rajab MW, Corso P. The effectiveness of interventions to increase physical activity – A systematic review. Am J Prev Med 2002;22(4):73-108.
64. Doak CM, Visscher TLS, Renders CM, Seidell JC. The prevention of overweight and obesity in children and adolescents: a review of interventions and programmes. Obes Rev 2006;7(1):111-136.
65. Katz DL, O’Connell M, Njike VY, Yeh MC, Nawaz H. Strategies for the prevention and control of obesity in the school setting: systematic review and meta-analysis. Int J Obes (Lond). 2008;32(12):1780-1789.
66. Stice E, Shaw H, Marti CN. A meta-analytic review of obesity prevention programs for children and adolescents: The skinny on interventions that work. Psychol Bull 2006;132(5):667-691.
67. Hingle MD, O’Connor TM, Dave JM, Baranowski T. Parental involvement in interventions to improve child dietary intake: a systematic review. Prev Med 2010;51(2):103-111.
68. Van Lippevelde W, Verloigne M, De Bourdeaudhuij I, Brug J, Bjelland M, Lien N, Maes L. Does parental involvement make a difference in school-based nutrition and physical activity interventions? A systematic review of randomized controlled trials. International Journal of Public Health 2012; 57(4):673-8.
69. Golley RK, Hendrie GA, Slater A, Corsini N. Interventions that involve parents to improve children’s weight-related nutrition intake and activity patterns—what nutrition and activity targets and behaviour change techniques are associated with intervention effectiveness. Obes Rev 2010; 2(2):114–130.
70. O’Connor TM, Jago R, Baranowski T. Engaging parents to increase youth physical activity. A systematic review. Am J Prev Med 2009;37(2):141-149.
71. Roseman MG, Riddell MC, Haynes JN. A content analysis of kindergarten-12th grade schoolbased nutrition interventions: taking advantage of past learning. J Nutr Educ Behav 2011;43(1):1-18 .
72. Gentile DA, Welk G, Eisenmann JC, Reimer RA, Walsh DA, Russell DW, Callahan R, Walsh M, Strickland S, Fritz K. Evaluation of a multiple ecological level child obesity prevention program: Switch what you DO, View, and Chew. BMC Medicine 2009;7:49.
73. Perry CL, Crockett SJ, Pirie P. Influencing parental health behaviour: Implications of community assessments. Health Educ 1987;18(5):68-77.
74. Van Lippevelde W, Verloigne M, De Bourdeaudhuij I, Bjelland M, Lien N, Fernández-Alvira JM, Moreno LA, Kovacs E, Brug J, Maes L. What do parents think about parental participation in school-based interventions on energy balance-related behaviours? A qualitative study in 4 countries. BMC Public Health 2011; 23(11): 881.